Μέρος Δεύτερο

Στο προηγούμενο φύλλο κλείσαμε το άρθρο του «ΚαρΔιανιώτη» με το πότε των Υστερνίων. Σήμερα δημοσιεύουμε την συνέχεια του:

Το «πότε»της Καρδιανής

Στον Πρόλογο του παραπάνω για την Καρδιανή βιβλίου (1989), αναφέρεται ότι «προέκυψαν νέα στοιχεία που καθιστούσαν απαραίτητη την έκδοσή του». όμως, στο προηγούμενο βιβλίο, με τίτλο: «Ιστορία του χωριού και της Καθολικής ενορίας της Καρδιανής» (1977), (και τα δύο αυτά βιβλία, είναι του π. Μ. Φώσκολου) καταχωρούνται οι εξής απόψεις:

α) Για την Καρδιανή και το όνομά της θα πρέπει να ανατρέξουμε στην αρχαία εποχή.

β) Για την εκκλησία των Γενεθλίων της Θεοτόκου (Κιουρά) στην Βυζαντινή εποχή.

Απόψεις γενικής αποδοχής.

Στο δεύτερο βιβλίο, αυτό του 1989, έπρεπε να προσκομισθούν νέα στοιχεία, πράγμα που δεν έγινε. Από το μόνο στοιχείο που προσκομίσθηκε, προκύπτει ότι το 1642 η Καρδιανή δεν βρίσκεται ανάμεσα στα 26 χωριά της Τήνου που είχαν Καθολικές ενορίες. Πρόκειται για Έκθεση του τότε Καθολικού Επισκόπου Τήνου και Τηνιακού την καταγωγή Νικολάου Ρήγου.

Και αυτό οδήγησε στο «συμπέρασμά» του, σύμφωνα με το οποίο η Καρδιανή δεν υπήρχε το 1642 και ότι κτίσθηκε μετά το 1657. Όμως σε διαθήκη του 1652, αυτήν του Γεωργίου Πιπέρη από το Σμαρδάκιτο, που έχει δημοσιευθεί και στο βιβλίο για την Ενορία του Αγίου Αντωνίου του χωριού αυτού, αναφέρονται δεκατρία (13) χωριά της Τήνου, ανάμεσα στα οποία βρίσκονται και τα Υστέρνια και η Καρδιανή. Συνεπώς υπήρχαν και η Καρδιανή και τα Υστέρνια, όπως και τα άλλα χωριά. Και ασφαλώς από αιώνες αιώνων.

Η Καρδιανή αναφέρεται και σε έγγραφο του 1657 του Βενετού Francesco Gritti Capitan Grande, στο οποίο γίνεται λόγος και για θεμέλια αρχαίου Πύργου και για τον φεουδάρχη Νικηφόρο Βιδάλη, έγγραφο που ταλαιπωρήθηκε αφάνταστα. (βλέπε βιβλίο Στεφάνου Νικ. Δελατόλα, «Η Καρδιανή της Τήνου», 2003).

Το 1667 ο Καθολικός Επίσκοπος Ιεραπόλεως και Αποστολικός Επισκέπτης της Τήνου, στην Έκθεση του μας δίνει και το όνομα και την ηλικία του εφημερίου της Καθολικής ενορίας της Καρδιανής, που βέβαια θα υπήρχε και από κάποια χρόνια πριν. Συνεπώς η Καρδιανή θα είχε Καθολικούς κατοίκους και το 1642. Απλά δεν είχε οργανωμένη ενορία. Γνωρίζουμε ακόμα από προηγούμενη Έκθεση του ιδίου Καθολικού Επισκόπου Τήνου, ότι είχε έλλειψη ιερέων…

Πολύ απλά τα πράγματα.

Επομένως ως προς το «πότε» της Καρδιανής, ισχύουν αυτά του βιβλίου του π. Μ. Φώσκολου «Ιστορία του Χωριού και της Καθολικής Ενορίας της Καρδιανής» του 1977. Ότι δηλαδή: Το χωριό είναι πανάρχαιο.

Το «πως» της Καρδιανής

Σχετικά με το «πως» της Καρδιανής, δηλαδή το όνομά της, και γι’ αυτό δεν προσκομίσθηκε κανένα στοιχείο στο βιβλίο του 1989. Απλά, στο βιβλίο αυτό, αποδίδεται το όνομα του χωριού σε εικόνα της Παναγίας. Όμως και οι δύο εικόνες της «Κυρίας Καρδιανής» (Κιουράς και Αγίας Τριάδας) είναι αρκετά νέες. Και λογικά οι εικόνες πήραν το επώνυμό τους από το όνομα του χωριού, όπως συνήθως συμβαίνει.

Του χωριού που υπήρχε 1000 χρόνια π.Χ. σύμφωνα με τα ευρήματα του 1923, που άλλα από αυτά βρίσκονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και άλλα στο Μουσείο της Τήνου. Και κάτι το βασικό: από πουθενά δεν προκύπτει ότι η Καρδιανή κάποια εποχή εγκαταλείφθηκε από τους κατοίκους της. Για να πάνε άλλωστε που;

Και οι εικόνες της Μυκόνου είναι νεότατες. Και η μόνη λογική εκδοχή είναι, να οφείλονται σε Καρδιανιώτες άνδρες ή γυναίκες που εγκαταστάθηκαν στην Μύκονο. Όπως και Μυκονιάτες εγκαταστάθηκαν και στην Τήνο…

Και για το «πως» της Καρδιανής ισχύουν λοιπόν τα του βιβλίου του 1977. Θα πρέπει δηλαδή να ανατρέξουμε στην αρχαία εποχή.

Το «πως» των Υστερνίων

Το 1992, στα «Τηνιακά Σύμμεικτα» γίνεται λόγος από τον ίδιο και για το «πως» των Υστερνίων, δηλαδή για το όνομα του χωριού, για να καταλήξει στο ότι:

«Δεν δέχεται υποχρεωτικά ότι η λέξη (Ιστέρνια – Υστέρνια), ετυμολογικά, κατάγεται από την λέξη στέρνα». Αλλά τότε:

Γιατί τα Υστέρνια των Υστερνιωτών, τα Υστέρνια των εκατονταετιών, τα Υστέρνια των Μαυρομαρά – Καρδαμίτση και των προ αυτών λογίων, τα δικά μας Υστέρνια, γιατί θα πρέπει σήμερα να τα γράφουμε Ιστέρνια;

Και προς τι η παραπομπή στο παραπάνω άρθρο του π. Μάρκου, αλλά και η επαναφορά του θέματος του ονόματος;

Οι «Εσχατιώτες»

Για τους «Εσχατιώτες», ο π. Μάρκος μας παραπέμπει στο βιβλίο του Γάλλου Etienne Roland (1990), ο οποίος τους τοποθετεί στην περιοχή Πύργου – Πανόρμου, με το σκεπτικό ότι κέντρο της Τήνου πρέπει να θεωρηθεί το Ξώμπουργο. Άποψη με την οποία συμφωνούν και οι δύο άλλοι «ερευνητές της ιστορίας του νησιού». Το κατά πόσο ευσταθεί η άποψη αυτή για τους «Εσχατιώτες» θα το δούμε στο επόμενο.

Συνεχίζεται

Ο «ΚαρΔιανιώτηΣ»

back next

Home