Την τέχνη γεννούν ο έρωτας και η απώλειά του, το δέος της ύπαρξης, η κοινωνική ανάγκη και κυρίως η μεταφυσική ελπίδα ή αν προτιμάτε, η μεταφυσική απελπισία. Η ευκολία την ευτελίζει, η εγωπάθεια την ακυρώνει, το δράμα τη σώζει.

Στο εξωτερικό συμβαίνει συχνά. Εννοώ μια έκθεση σύγχρονης τέχνης μέσα σε μια εκκλησία. Σε μας συμβαίνει για πρώτη φορά και μάλιστα σε έναν ναό κι ένα μοναστήρι Ιησουιτών, στην Τήνο. Πρόκειται για τον Άγιο Ιωσήφ, ένα αγλαό κτίσμα του 19ου αιώνα, στο κέντρο δύο μοναστηριών (το δεύτερο ανήκει σε Ουρσουλίνες μοναχές και λειτουργούσε συγχρόνως ως κορυφαίο παρθεναγωγείο της Αν. Μεσογείου). Σήμερα ο ναός δεν λειτουργεί λόγω σοβαρών στατικών προβλημάτων, ενώ στη Μονή υπηρετεί ένας μόνο καλόγερος, ο π. Σεβαστιανός Φρέρης. Πριν αρκετό καιρό, ο Αλέκος Αλαβάνος, Τηνιακός επίσης, είχε υποβάλει ερώτηση στον υπουργό Πολιτισμού ζητώντας την αποκατάσταση του Αγ. Ιωσήφ που αποτελεί το κορυφαίο καθολικό αρχιτεκτόνημα του νησιού. Όμως, το ΥΠΠΟ υποβαθμίζει, αν μη τι άλλο, τα αιτήματα των θρησκευτικών μειονοτήτων της χώρας.
Ως αντίδραση, οργανώσαμε στα Λουτρά μια σειρά καλλιτεχνικών παρεμβάσεων υπό τον γενικό τίτλο «Τα ελάχιστα πράγματα», τοποθετώντας γλυπτά και video art ανάμεσα στα αλτάρια, τη ρετάμπλ και τ’ αγάλματα της Παναγίας ή του Αγίου Αλοΐ φωτίζοντας το οστεοφυλάκιο ή το υπερώο με τέτοιο τρόπο, ώστε να δημιουργηθεί μια μυστηριακή ατμόσφαιρα. Η φιγούρα με τα 3 πόδια του Σταύρου Διακουμή αντιτείνει τον σουρεαλισμό της στο υπερβατικό του, οποίου, θρησκευτικού θαύματος, ενώ η, θεατρική, Μαγδαληνή της Αλεξάνδρας Μυρεσιώτη ισορροπεί ανάμεσα στην πρόκληση, την αμαρτία και τη λύτρωση.
Τέλος, στα εξομολογητήρια του ναού και σε δύο βωμούς παίζουν 4 βίντεο, έργα των Μάρκου Βιδάλη και Γιώργου Κλαδούρη υπό τον τίτλο: «Ο Θεός κρύβεται στις λεπτομέρειες». Σ’ ένα απ’ αυτά βιντεοσκοπείται η «εκτέλεση» περιστεριών στην πλατεία Κοτζιά από το Δήμο Αθηναίων.
Στο μοναστήρι «τρέχει» επίσης η έκθεση «Οι παναγίτσες του κόσμου», με εικόνες της Παναγίας που ανήκουν στη ρωσική, καθολικοπτική ή νεοορθόδοξη παράδοση (συλλογή Ν. Χατζηκυριάκου – Τίνας Μπερτζελέτου). Έτσι, η Παναγία της Τήνου διεκδικεί με αυτό τον τρόπο και τα άλλα της πρόσωπα. Τέλος, στο προσευχητήριο της Μονής έχει στηθεί ένας μικρός Εσταυρωμένος του Άγγελου Παναγιωτίδη. Εφόσον τέχνη είναι να ζήσουμε με χαμόγελο τη μελαγχολία μας…

Περιοδικό: Εψιλον,
κείμενο: Μάνος Στεφανίδης

Φωτογραφικό υλικό από την προετοιμασία της εκκλησίας για την έκθεση

Φωτογραφικό υλικό από την έκθεση "Ο Μικελάντζελο στην Τήνο"

Φωτογραφικό υλικό της Ιεράς Μονής Ιησουιτών, στα Λουτρά, Μουσείο

Άρθρο του περιοδικού " Η ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ" από τις εκδόσεις της Κ.Ε.