ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Ανηφορίζοντας το δρόμο της κεντρικής εισόδου του μοναστηριού, συλλογιζόμουν, ότι για τους περισσότερους επισκέπτες, το μοναστήρι της Αγίας Πελαγίας, δεν είναι παρά το δεύτερο προσκύνημα μετά την Παναγία στο νησί.
Για μας τους Τηνιακούς όμως , το Μοναστήρι είναι χίλια πράγματα μαζί.
Είναι το προσκύνημα και η συμμετοχή στις λατρευτικές ακολουθίες.
Είναι κομμάτι απ’ τα βιώματα και τις παραδόσεις μας, που τρυφερά μεταφέρονται από τη γιαγιά στη μάνα, κι απ’ τη μάνα στα παιδιά.
Είναι η γαλήνη και το δέος που νοιώθει κανείς μέσα στην εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου.
Είναι, κάτι, σαν το σπίτι της γιαγιάς μας, γιατί ποιός από μας δεν πέρασε την αυλή με τις ολάνθιστες γλάστρες κάποιου από τα σπίτια του, ψάχνοντας ν’ αντικρίσει τα καλοσυνάτα και φιλικά, σχεδόν συγγενικά, πρόσωπα των μοναχών;
Είναι το σταυροδρόμι που χρόνια τώρα άνθρωποι από κάθε τόπο συρρέουν ευλαβικά σ’ αυτό.
Είναι ο κόμβος απ’ όπου κανείς παρακολουθεί, από ψηλά, την διαδοχή των τοπίων και την αρμονική συνάντηση της Τηνιακής φύσης με το πέλαγος.
Όλα αυτά και τόσα άλλα ακόμη ήταν ο λόγος που μ’ έκανε να νοιώσω πως ήταν, υποχρέωση και καθήκον μου ν’ ανταποκριθώ θετικά στην πρόταση της ηγουμένης της Μονής, Μοναχής Ιουλιανής Ρηγοπούλου, για τη συγκέντρωση σ’ ένα λεύκωμα των πιο αντιπροσωπευτικών φωτογραφιών του μοναστηριού.
Οργανωμένο φωτογραφικό αρχείο δεν διαθέτει η Μονή Κεχροβουνίου, έτσι, η έρευνα επικεντρώθηκε στο φωτογραφικό υλικό που περιλαμβανόταν στις προσωπικές συλλογές αντικειμένων και κειμηλίων των μοναχών, που με σεβασμό διατηρούν στο πέρασμα των χρόνων.
Αν και οι περισσότερες φωτογραφίες αφορούν σ’ ένα κομμάτι της ζωής κάθε μοναχής (πορτραίτα, οικογενειακές φωτογραφίες, συντροφιές, κτλ), εν τούτοις βρέθηκαν αξιόλογες φωτογραφίες και καρτ-ποστάλ που αφορούν στην ίδια τη λειτουργία του μοναστηριού και το απεικονίζουν σε διάφορες περιόδους της ιστορικής του πορείας.
Οι σημαντικότερες απ’ αυτές (καρτ-ποστάλ) προέρχονται από το φακό του σπουδαιότερου ίσως Έλληνα φωτογράφου, του Σπύρου Μελετζή, ο οποίος τη δεκαετία του 1950 δημιούργησε μία σειρά από κάρτες που διετίθεντο προς πώληση στη Μονή. Στις φωτογραφίες αυτές απεικονίζονται κυρίως οι Εκκλησίες και τα κελλιά που συνθέτουν το αρχιτεκτονικό συγκρότημα της Μονής. Ο Σπύρος Μελετζής είχε περιλάβει στα πλάνα του και τις μοναχές, έτσι, στις φωτογραφίες του έχουν καταγραφεί εικόνες απ’ την καθημερινή ζωή του μοναστηριού, καθώς και σημαντικές στιγμές από τις λατρευτικές ακολουθίες, όπως η λιτανεία της εικόνας της Μεγαλόχαρης από τη Μονή προς το Ναό της Ευαγγελιστρίας και η Αναστάσιμη πομπή προς το Νεκροταφείο του μοναστηριού την Κυριακή της Αγάπης.
Βρέθηκαν, ακόμη, φωτογραφίες με την υπογραφή του Κ. Μεγαλοοικονόμου, του Ψωμιάδη, του Χ. Πουλίδη και άλλων σημαντικών φωτογράφων και φωτορεπόρτερ.
Σημαντικές είναι και οι φωτογραφίες αρκετών ανώνυμων προσκυνητών που απεικόνισαν με την ερασιτεχνική τους μηχανή αξιόλογες στιγμές της μοναστηριακής ζωής. Χαρακτηριστικές της ιστορικής διαδρομής του μοναστηριού και της σημασίας που απέκτησε στον Ελλαδικό χώρο θεωρούνται και οι φωτογραφίες που απεικονίζουν αρκετές προσωπικότητες κατά τη διάρκεια της επίσκεψής τους στη Μονή.
Η πρωτοβουλία της ηγουμένης, Μοναχής Ιουλιανής, επέτρεψε να συγκεντρωθούν σ’ ένα λεύκωμα φωτογραφίες του παρελθόντος που βρέθηκαν στη Μονή, καθώς κι εκείνες που καταγράφουν τη σύγχρονη εικόνα του μοναστηριού.
Σήμερα ο φωτογραφικός φακός εστιάστηκε στα αρχιτεκτονικά τμήματα που συνθέτουν το μοναστήρι, στην Τηνιακή φύση που το περιβάλλει και στην απεραντοσύνη του Αιγαίου που διακρίνεται μας’ απ’ τις αυλές της Μονής. Έμεινε, όμως, διακριτικά μακριά απ’ την προσωπική ζωή εκείνων που επέλεξαν να υπηρετήσουν τον Κύριο μέσα στα ασκητικά κελλιά.
Καθώς το μοναστήρι αποτελεί αναλλοίωτο τμήμα της ιστορίας της Τήνου, αποτέλεσε ευθύνη, όχι μόνο η απεικόνιση της σημερινής του μορφής αλλά και η επιλογή εκείνων των παλιών εικόνων που δείχνουν ανάγλυφα την ιστορική του διαδρομή.
Το λεύκωμα αυτό δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια διαρκείς αναζήτηση των περασμένων χρόνων μέσα από τις εικόνες του παρόντος καιρού. Έγινε προσπάθεια καταγραφής της διαρκούς συνάντησης του παρελθόντος με το παρόν και του αδιάκοπου περάσματος απ’ το ένα στ’ άλλο σαν μια ατελείωτη συνομιλία μεταξύ δύο εποχών.
Η Ιερά Μονή Κεχροβουνίου αφηγείται αδιάκοπα την ίδια της την ιστορία, αναγεννιέται συνέχεια απ’ τον ίδιο της τον εαυτό και το ότι έχει υπάρξει είναι προϋπόθεση για να συνεχίσει να υπάρχει.

Αριστείδης Χ. Κοντογεώργης