1. Πως πήρε το ονομά της η Τήνος

 

Μια φορά και ένα καιρό ζούσε ένας βασιλιάς. Αυτός είχιν μια βασιλοπούλα. Μια φορά όμως τούκανε κάτι και τουν στενοχώρησε, κι’ εκείνος για να την τιμωρήσ’ την ήβαλεν σ’ένα καράβι κι’ ήρθιν και την αφ’σιν σ’ένα ξερονήσι, που ήταν γεμάτο φίδια. Την αφ’σιν ηκεί για να την φαν’ τα φίδια. Κάποτε ένα τρανό βασιλόπουλο μ’ένα μεγάλο καράβι που γυρνούσε τις θάλασσες ηπέρασιν κι απ’ το νησί. Είδιν την βασιλοπούλα στην ακρογιαλια κι αμέσως εδιέταξιν τ’ς ναύτες να την πάνε στου καράβι. Αυτό κι έγινε. Την ηρώτησιν τίνος είσαι και πώς σε λένε ; Κι’ η βασιλοπούλα είπεν: Είμαι κόρη βασιλιά και λέγομαι Τήνος. Από τότε πήρε και του νησί μας το όνομα Τήνος.

 

 

2. (Παραλλαγή)

 

Κάποτε έστειλαν εξορία μια πριγκήπισσα. Η δούλα της όμως της έδωσε ένα δέμα, πούχιν μέσα ένα ψωμί κι’ ένα κουτάκι σπίρτα, και τής είπιν ότι παρ’ το μαζί σου και θα σ’ χρειασθή. Το νησί αυτό ήταν άγνωστο στην βασιλοπούλα κι ήταν και γεμάτο φίδια. Σαν άνοιξεν η βασιλοπούλα το δέμα ηύρε τα σπίρτα. Άναψε φωτιά κι ήκαψιν πολλά απ’ αυτά. Τα υπόλοιπα λένε ότι ηπήγαν στα κιόνια σε μια χαράδρα κι ηκεί έμειναν. Η βασιλοπούλα ενώ καθόνταν στ’ν ακρογιαλιά περίλυπη, είδιν να περνούν ψαράδικα καϊκια και άρχισε να τα ρωτά φωνάζοντας << τίνος ειν’ αυτό το νησί; >> Πέρασε πολύς καιρός κι η βασιλοπούλα απέθανε. Οι ψαράδες ήρθαν και κατοίκησαν στο νησί. Δεν ξεχνούσαν όμως την βασιλοπούλα που τους φώναζε << τίνος ειν’ το νησί >> και ωνόμασαν το νησί αυτο Τήνος.

 

 

3. (Παραλλαγή)

 

Με τον τρωϊκό πόλεμο, που κατάλαβαν την Τροία, μερικοί Ίωνες περνώντας απ’ τις Κυκλάδες εγκαταστάθηκαν στα νησιά αυτά. Σε κάθε ένα ήταν κι’ άλλος ο αρχηγός. Ο αρχηγός που ήταν στο νησί μας τον έλεγαν Τήνος, και έτσι και το νησί μας πήρε το όνομα του πρώτου αρχηγού των κατοίκων της και λέγεται Τήνος.

 

 

4. (Παραλλαγή)

 

Το νησί μας τα παλιά τα χρόνια ήταν τόπος εξορίας. Ένα καράβι έφερε εξόριστο ένα βασιλόπουλο που ονομάζονταν Τήνος Αυτό το βασιλόπουλο είναι ο πρώτος άνθρωπος του νησιού μας Είναι ο πρώτος άνθρωπος του νησιού μας που κατοίκησε, γιατί πριν ήταν ξερονήσι .Ύστερα από καιρό ήρθε στο νησί εξόριστη και μια βασιλοπούλα. Το βασιλόπουλο και η βασιλοπούλα παντρεύτηκαν, κι έτσι στο νησί εδημιούργησαν την πρώτη οικογένεια. Έτσι το νησί μας ονομάστηκε Τήνος απο τον πρώτο κατοικό της, που ονομαζονταν Τήνος.

 

 

 

 

5. (Παραλλαγή)

 

Στα παλιά τα χρόνια η Τήνος ονομάζονταν υδρούσα και φιδούσα, γιατι είχιν πολλά νερά και πολλά φίδια. Στο νησί αυτό έστειλαν τους εξόριστους για να τους φάνε τα φίδια. Μιά φορά λοιπόν εξόρισαν και μια βασίλισσα που την έλεγαν Τήνος  Αύτη έδιωχνε τα φίδια ανάβοντας φωτιές εδώ κι’ εκεί. Σιγά σιγά τα φίδια έφυγαν. Η βασίλισσα έτρωγε ό’ τι έυρισκε στο νησί και έζησε μερικά χρόνια. Μόλις έμαθαν οι ψαράδες ότι τα φίδια τα εσκότωσαν, άρχισαν να έρχωνται στο νησί και να μένουν. Αγάπησαν πολύ την καλή βασίλισσα. Εκείνη έμαθε πολλά πράγματα στους αγράμματους ψαράδες. Όταν αργότερα η βασίλισσα πέθανε απο τις διάφορες κακουχίες και στερήσεις οι ψαράδες ελυπήθηκαν πάρα πολύ Για να μη ξεχάσουν ποτέ αυτή την καλή βασίλισσα, που καθάρισε τι νησί απ’ τα αμέτρητα φίδια αποφασίσανε να ώσουν το ονομά της πεθαμένης βασίλισσας στο νησί. Γι’ αυτό ονομάστηκε το νησί Τήνος.

 

 

 6. (Παραλλαγή)

 

Μιά φορά ένας βασιλιάς και μια βασιλοπούλα αγαπιόντουσαν. Στο μέρος τους όμως τους εμπόδιζαν να παντευτούν. Αποφασίσανε τότε να φύγουν κρυφά και να πάνε να ζήσουν αλλού. Μια νύχτα μπήκαν σε μια βάρκα και άρχισαν να προχωρούν μέσα στο πέλαγος. Έκει που ταξίδευαν έφτασαν σ’ ένα έρημο κι ακατοίκητο νησί. Εκεί εβγήκαν κι’ έκτισαν σπίτια και έκαμαν παιδιά κι’ εγγόνια και έτσι επειδή ο βασιλιάς ετούτος ελέγονταν Τήνος, ονομάστηκε και το νησί Τήνος.

 

 

7. (Παραλλαγή)

 

Μια φορά, τα πολύ παλιά χρόνια, είχε πεθάνει ένα μικρό παιδί και ο κόσμος ρωτούσε τίνος είναι; Τίνος ; Και από τότε το νησί μας ονομάστηκε Τήνος.

 

 

8. (Παραλλαγή)

 

Τα πολύ παλιά χρόνια η Τήνος ήταν ένα νησί γεμάτο δέντρα και νερά. Όπου κι αν γύριζε κανένας το μάτι του, καταπράσινη και κατάφυτη ήταν. Ήταν όμως ακατοίκητη. Κάποτε ένα μικρό καράβι πέρασε κοντά από την Τήνο, που τότε ακόμα δεν είχε πάρει το όνομα της. Η φορτούνα ήταν μεγάλη και το καράβι αναγκάστηκε να αράξει σε μια ακρογιαλιά. Οι άνθρωποι του καραβιού, οι πρώτοι που πατήσανε το πόδι τους στο νησί , κουρασμένοι μπήκαν μέσα στα ρουμάνια (=θάμνους) της Τήνου. Αλλα τότε ένα φίδι δάγκωσε έναν απ’ αυτούς και πέθανε. Με μεγάλη λύπη είδαν όλοι τους ότι κάτω απ’ την πρασινάδα κρύβονταν πολλά φίδια. Τότε σκεφτηκαν να κάψουν τα φίδια. Βάλαν φωτιά λοιπόν και τα καψαν, αλλά κάψαν τα δέντρα και τα ρουμάνια. Το όνομα αυτουνού που σκέφτηκε να βάλουν φωτιά του λέγαν Τήνος. Απ’ αυτόν πήρε και το ονομά του το νησί μας και λέγεται Τήνος.

 

 

 

9. Πως πήρε το ονομά του το χωριό Πύργος

 

Το χώριο Πύργος είναι από τα πολύ παλιά χωριά, μπορεί να πή κανείς πως είναι απ’ τα αρχαιότερα της Τήνου. Η παράδοσις λέγει πως όταν οι Ενετοί κατάλαβαν την Τήνο, επήγαν και σ’ αυτό το χωριό που δεν ξέρουμε πώς το λέγαν τότε. Ένας άρχοντας των Ενετών από κεί-νους, πού λέγαν δόγηδες έκτισε στο βόρειο ανατολικό μέρος του χωριού έναν πύργον. Εκεί έκλεισε την κόρη του, για να την τιμωρήση, επειδή αυτή κάποτε του είχε αντιμιλήσει. Εκείνος ο Πύργος δεν είχε παράθυρα, μονάχα ένα πολύ μικρό παραθυράκι φραγμένο με κάγκελα σιδερένια και πολύ ψηλά κτισμένο. Επίσης είχε και μια μονάχα είσοδο, πιο πέρα, που κατέβαινε κάτω στο υπόγειο και στο εσωτερικό μέρος του πύργου. Η πόρτα ήταν σκεπασμένη με χώμα πολύ, για να μην φαίνεται, Μ’ αυτό τον τρόπο κανένας δεν γνωριζε την πόρτα για να ελευθερώσει την κόρη του δόγη. Απο τότε η περιοχή που ρίχε κτισθή ο πύργος ονομάστηκε Πύργος και αργότερα όλο το χωριό. Ακόμα στο βόρειο-ανατολικό μέρος του χωριού υπάρχουν μερικά χαλάσματα σε σχήμα στρογγυλό, σαν κύκλος.

 

 

10. Πως ονομάστηκε το χωριό Υστέρνια

 

Το χωριό Υστέρνια ευρίσκεται μακριά από την πολιτεία της Τήνου. Ευρίσκεται ύστερα απο όλα τα χωριά που είχαν χτισθή τότε, τα παλιά τα χρόνια. Οι παλαιοί έλεγαν ότι πηγαίνουμε στο χωριό, που είναι ύστερα από τ’ άλλα χωριά. Και γι’ αυτό ονομάστηκε το χωριό Υστέρνια.

 

 

11. (Παραλλαγή)

 

Το χωριό Ιστέρνια λέγεται Ιστέρνια, γιατί τα παλιά χρόνια πριν μπής στο σωριό συναντούσες πάρα πολλές στέρνες γεμάτες νερό. Απ’ αυτό ονομάστηκε το χωριό Ιστέρνια.

 

 

12. Ο Τριαντάρος

 

Λένε ότι το χωριό Τριαντάρος ονομάστηκε έτσι, γιατί στα χρόνια της Φραγκοκρατίας όλη η Τήνος είχιν φραγκέψ και μονάχα μια περιοχή της Τήνου, όπου κρατούσαν τ’ πίστη τ’ς Ορθοδοξίας τριάντα παλληκάρια, ήμεινεν πιστή στ’ν Ορθοδοξία. Απ’ τούς τριάντα αυτούς άνδρες ονομάστηκε το χωριό Τριαντάρος.

 

 

13. Το <<Μικράδο>>

 

Κοντά στον Τσικνιά ήταν, τα παλιά τα χρόνια, ένα χωριό, που το λέγαν Μικράδο. Αλλά στους μέρους ηκείνο ήκανεν πουλλά νερά, γι’ αυτό άνοιξιν η γης κί του κατάπιε.

 

 

 

 

14. Η <<Μουσουλού>>

 

Ηκεί πούναι σήμερα η Μουσουλού, τα παλιά τα χρόνια κατοικούσε ένας άρχοντας Γάλλος, που τουν λέγαν Λούη. Δίπλα στ’ αρχοντικό του είχαν κτίσει σπίτια κι’ άλλοι, που ήταν στην υπηρεσία, τουν λέγαν Μουσιού-Λουη. Κι όταν πέθανε, του χωριό, πούχε πια γίνει χωριό η περιοχή, οι κάτοικοι, ονόμασαν τ’ περιοχή και το χωριό τους Μουσουλού.

 

 

15.    Ο Καλουμενάδος

 

Μια φορά ήταν ένας παπάς. Αυτός ζούσε σ’ένα χωριό, που του λέγαν Καλουμενάδος. Κάποτε αρρώστησε βαρειά. Ήταν μοναχός τ’ και δεν είχεν κανένα που να τουν συνδράμ. Η αρρώστεια τ’ ήταν κακιά. Κανένας δεν έρχονταν απ’ του χωριό να τον περιποιηθή. Συνεχώς τυραννιούνταν απάνω στου κρεββατ’ κι’ ηπονά. Η μεγάλη τ’ κατάρα ήπιασιν και σε λίγο καιρό του μισό χωριό ηβούλιαξεν.

 

 

16.    (Παραλλαγή)

 

Τα παλιά χρόνια κοντά στ’ Κτικάδο ήταν ένα χωριό πολύ αφιλόξενο που το λέγαν Καλουμενάδο. Σήμερα σώζονται μονάχα ερείπια. Μια φορά ένας παπάς ηπήγε και τους ζήτησεν ένα ποτήρ νερό. Εκείν τουν λυπήθηκαν κι’ τουδώσαν του ποτήρ’ του νερό. Όταν ήφυγε ού παπάς ήσπασαν του ποτήρ γιατί τον σιχαινόνταν. Ου παπάς, που τ’ αντιλήφ’κεν ηστενοχωρέθ’κεν κι’ ήτιναξεν τα παπούτσια τ’ να φύγ’ του χώμα πούχεν μαζέψει απ’ το χωριό. Γι’ αυτό καταράστηκε του χωριό κι’ ύστερα απο λίγο καιρό του χωριό ηγκρεμίστηκε.

 

 

17.    (Παραλλαγή)

 

Ένας δεσπότης μια φορά έπασχε από κακιά αρρώστια. Μια μέρα πήγε σ’ αυτό του χωριό κι ζήτησε απ’ τ’ς χωριανούς λίγο νερό να πγή. Αυτοί ήξεραν πως έπασχε από τ’ κακιά αρρώστια και δεν τούδωσαν. Τότε εκείνος αγανάκτησε πολύ και καταράστηκε του χωριό αυτό να βουλάνε τα σπίτια του. Γι’ αυτό το χωριό αυτό ηβούλιαξιν κι’ ηρήμωσιν στα γρήγορα.

 

 

18.    Το Σκλαβοχωριό

 

Η παράδοση αναφέρει οτι ωνομάστηκε έτσι το Σκλαβοχωριό, γιατί μια φορά στα χρόνια της Τουρκοκρατίας είχαν πιάσ’ οι Τούρκ’ αιχμαλώτ’ και τ’ς πήγαν και τ’ς φύλαζαν σ’ εκείνο του χωριό, κ’ από τότε το ονόμασαν Σκλαβοχωριό.

 

 

 

 

 

 

19.    Το Φέρο Χωριό

 

Κοντά στου Κούβαρο είν’ μια τοποθεσία που τ’ν λένε Φέρο Χωριό. Οι παλαιοί ήλεγαν πως το Φέρο Χωριό ήταν το πρώτο χωριό που κτίσαν στην Τήνο, και πως πριν από πολλά χρόνια υπήρχαν και πολλά χαλάσματα σα νάταν κελλιά.

 

 

20.    Η Αυδο

 

Πριν από τ’ Καρδιανή είν’ ένα μέρους που το λέν’ Αυδο. Ηκεί λένε ήταν ένα μεγάλο χωριό, που του ‘λεγαν Αυδο και είχιν και χιλιάδες κατοίκους, όταν ακόμα δεν ήταν άλλα χωριά πάνω στην Τήνο. Μια φορά όμως ήπεσεν αρρώστια και πεθάνανε οι πιο πολλοί. Οι αποδέλ’ποι που μείναν σκορπίστηκαν σ’άλλα χωριά κι’ ηγκατέλειψαν τ’ν Αυδο.

 

 

 

 

ΠΛΗΚΤΡΟΛΟΓΗΣΗ : ΠΑΡΑΠΟΝΙΑΡΗΣ ΝΙΚΟΣ

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ: ΤΗΝΙΑΚΕΣ ΠΑΡΟΥΣΙΕΣ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΜΟΙΡΑΛΗ

ΙΣΤΟΡΙΑ – ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ  ΑΔΕΛΦΟΤΗΣ ΤΩΝ ΤΗΝΙΩΝ

 

home

(6KB) The climate of the island is very healthy. This is because the blowing of the northern winds prevents the development of germs. It is reported that some people that were sick and visited the island were healed without medicine. Tinos is basically an island with religious and worshipping tourists. The finding of the icon, the erection of the temple, the improvement of the transportation had a great impact to the social and economic evolution of the island. The fact that it attracted tourism developed the city of Tinos, in contrast with the villages. Nevertheless it helped to reduce migration and kept the residents of the island on their land. From 1940 to 1981 approximately 32% of the population immigrated. In 1940 the town of Tinos concentrated 25% of the population. Today urbanism has taken over and 75% of the population in concentrated in the town of Tinos. Today approximately 40 villages are inhabited. Their establishing history goes back to the middle ages and the Byzantine years. There are also many settlements, which are basically younger and were developed near the sea. The fact that many tourist centers were developed at many locations, the creation of greenhouses, n location canning of various vegetables, the systematic and advanced utilization of marble, played a major role in the keeping of the population on the island and especially at the villages. These developments have increased the occupation in various parts of the island having as a result to fight back of immigration. The mixed religious population of Tinos, gives the island a special folklore character. A Tinian dialect is noticed, with the extraction of the vowels, the alteration of consonants and names of persons that have a western influence. At Tinos we come across two Christian dogmas that harmoniously coexist. The Temple of Evangelistria is a very important demotic worshipping area for the Orthodox and people from all over Greece assemble throughout the whole year to worship here. However at the same time Tinos is a very important center for the Catholics, basically for the Greek Catholics. All you need to do is to take a look around at all the churches in order to substantiate that you are at a religious center. When Panagia/ the Virgin Mary is celebrated, worshippers from all over the world swarm the island. Tinos belongs to the Cyclades and is the third in size island of this complex. Its area is 194 square kilometers. The total length of its coastline is estimated to approx 114 kilometers. It is situated south east of Andros and north west of Mykonos. It highest mountain is named Tsiknias and is 725 meters high. According to mythology Aelos, the god of the winds lived at the channel of Tsiknias. This explains the fact that the area is veAt Tinos irrespective of being Catholic or Orthodox, all the people have a deep love for the Virgin Mary. The Orthodox celebrates Panagia (Virgin Mary) on the 25th of March and on the 15th of August and the Catholics on the 1st Sunday of May and also on the 15th of August. The residents of Tinos are very hospitable and they open heartedly offer food and board to the worshippers during the festivities. The Tinians in order to sustain the ground from suffering intense deterioration, have created on the sides of the mountains the so called pezoules, which are small fields with a resistance made of rocks in order for the ground not to get corroded and are used to cultivate their products. The reduction of the agricultural population slowly left some of these areas uncultivated. Today cereals, citrus fruit, fruits and also oil, wine and raki are cultivated. The products are consumed basically within internal market but some are also exported. Another beneficial product of Tinos, is its honey. In the past they also had silk growing.

Mάρτιος 2006