Ναι στην ανάπτυξη, όχι στην τσιμεντοποίηση. Το χωροταξικό πλαίσιο για τον τουρισμό αφετηρία για μια νέα προσέγγιση στην ανάπτυξη με ολοκληρωμένο σχεδιασμό. Το ΥΠΕΧΩΔΕ έχει δώσει για δημόσιο διάλογο το σχέδιο Υπουργικής Απόφασης του ειδικού χωροταξικού πλαισίου για τον τουρισμό. Η ανακοίνωση του σχεδίου προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων κυρίως από περιβαλλοντικές  οργανώσεις. Η βασική αντίθεση αφορά στην δυνατότητα που δίνεται σε επενδυτές να ανεγείρουν συγκροτήματα μεικτών χρήσεων: Ξενοδοχείων για τουριστική εκμετάλλευση και κατοικιών για πώληση.
Όπως είναι γνωστό, το σύστημα αυτό εφαρμόστηκε στην Ισπανία με συντελεστές δόμησης άνω του 50% και είχε καταστρεπτικά αποτελέσματα για το περιβάλλον των παραλιακών ζωνών. Η βασική σκέψη ήταν να αυξηθεί το τουριστικό προϊόν σε μόνιμη βάση, ώστε ένα μεγάλο ποσοστό των επισκεπτών να έχει την Ισπανία ως αποκλειστικό προορισμό με μόνιμη παραθεριστική κατοικία. Ωστόσο έχει ήδη αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση.
Ανεξάρτητα από τις γενικές απόψεις, στη φιλοσοφία του σχεδίου, εξειδικεύοντας το θέμα στον χώρο των Κυκλάδων, παρατηρούμε τα εξής:

*Από τη λειτουργία παρομοίων μονάδων θα υπάρξει μακροπρόθεσμη επιρροή στην ανάπτυξη κάθε νησιού. Πρέπει να εκτιμηθούν ενδεικτικά: οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις, η διεύρυνση της τουριστικής περιόδου στο μεγαλύτερο μέρος του χρόνου, η δημιουργία θέσεων εργασίας, η αλλοίωση του κοινωνικού ιστού, η επιρροή στην πολιτιστική παράδοση, οι επιπτώσεις στο υφιστάμενο καθεστώς ξενοδοχειακών και τουριστικών καταλυμάτων.
Η απάντηση μπορεί να δοθεί από μια εκτεταμένη έρευνα – μελέτη που θα προτείνει τελικά ανά νησί συγκεκριμένο αναπτυξιακό μοντέλο.
Είναι σαφές ότι απαραίτητη προϋπόθεση για την υλοποίηση προγραμμάτων τουριστικών υποδομών σταθερού παραθερισμού είναι η ύπαρξη εγκεκριμένων ΓΠΣ ή ΣΧΟΟΑΠ. Αυτό που θα θωρακίσει τα νησιά από τις προσδοκίες ιδιωτικών οικονομικών συμφερόντων που ενδεχομένως επηρεάζουν και το υπό διαμόρφωση θεσμικό πλαίσιο, είναι ο έγκαιρος και σωστός σχεδιασμός. Οι προδιαγραφές σύνταξης των μελετών απαιτούν αναμόρφωση για να ανταποκριθούν στα σημερινά δεδομένα.
Οι συνεχείς αναφορές από όλους στην βιώσιμη ανάπτυξη, στο περιβάλλον και στην φέρουσα ικανότητα είναι κενές περιεχομένου εάν δεν συνδυαστούν με συγκεκριμένες προδιαγραφές και συγκεκριμένους δείκτες.
Το πρόβλημα, ωστόσο, είναι πιο καίριο στον προσδιορισμό της φέρουσας ικανότητας. Την τελευταία εικοσαετία, βασικός μοχλός ανάπτυξης στις Κυκλάδες ήταν η άκρατη ανοικοδόμηση.
Στην δραστηριότητα αυτή παρατηρείται σε μεγάλο βαθμό ένα είδος αταξίας που έχει σαν αποτέλεσμα άλλοτε την κατασκευή κτισμάτων με έλλειμμα ποιότητος και αισθητικής και άλλοτε την πρόκληση αυθαιρεσιών ή υπερβάσεων.
Τα φαινόμενα αυτά είχαν, σαν αποτέλεσμα,  την θέσπιση απαγορευτικών διατάξεων μέσω προεδρικών διαταγμάτων για αρκετά νησιά. Όμως οι γενικευμένες απαγορεύσεις δεν συνιστούν πρόταση.
Στις Κυκλάδες έχει αναπτυχθεί ένα οικολογικό ρεύμα με ενδιαφέρουσες προτάσεις και ιδιαίτερη συμβολή της ευαισθητοποίηση της κοινωνίας που όμως κάποιες φορές διολισθαίνει σε στείρους αναπτυξιακά οικολογικούς ακτιβισμούς. Στόχος του οικονομικού και χωροταξικού σχεδιασμού είναι η πρόταση για ένα συνολικό αναπτυξιακό μοντέλο όπου δεν κυριαρχεί η ανοικοδόμηση ως μοναδικός σχεδόν τρόπος ανάπτυξης. Ενδεικτικά αναφέρουμε, την ανάπτυξη του εναλλακτικού τουρισμού, του πολιτιστικού και φυσιολατρικού τουρισμού, την αποκατάσταση και αναβίωση των εγκαταλελειμμένων οικισμών.
Απαιτείται άμεσα στροφή των αναπτυξιακών επιλογών στην ποιότητα. Για την επιτυχία του σχεδιασμού απαιτείται η συμμετοχή και αποδοχή των τοπικών κοινωνιών. Η επικρατούσα εδώ και δεκαετίες αντίληψη ότι η οικονομική ανάπτυξη ταυτίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό με την εκμετάλλευση της γης, πρέπει να σταματήσει.
Κάθε νησί μετά από δημόσια διαβούλευση και σωστό, επιστημονικά τεκμηριωμένο σχεδιασμό πρέπει να βρει τον δικό του αναπτυξιακό δρόμο ξεκινώντας από τα σημερινά δικά του δεδομένα.
Για ορισμένα νησιά που βρίσκονται στα όρια του κορεσμού θα πρέπει να εφαρμοστούν πολιτικές, αξιοποίησης και ποιοτικής αναβάθμισης των τουριστικών υποδομών που υπάρχουν, με ιδιαίτερη προσοχή και μέτρο στην έγκριση νέων επενδύσεων.
Οι Δήμοι θα πρέπει να εξοπλιστούν με τα απαραίτητα θεσμικά εργαλεία και οικονομικούς πόρους.
Για την έγκριση των ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ απαραίτητη προϋπόθεση θα πρέπει να είναι όχι η γνωμοδότηση αλλά η σύμφωνη γνώμη των Δήμων. Τα κοινοτικά πλαίσια στήριξης έρχονται  και παρέρχονται και η ένταξη προγραμμάτων σχεδιασμού ακουγόταν από τη Διοίκηση σαν αστεϊσμός. Με το ΕΣΠΑ όμως, δίνεται μια τελευταία ευκαιρία ένταξης ανάλογων δράσεων.

Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ
Τοπ. Πολ. Μηχ. Τεχνικός
Σύμβουλος Δήμου Τήνου

πηγή: κοινή γνώμη