ΞΥΛΙΝΗ ΚΛΕΙΔΑΡΙΑ
Στο «Vincenzo Travel & villas & rooms» που διευθύνει και διατηρεί ο φίλος Γιάννης στη Χώρα με πολύ ευαισθησία και μεράκι, είδα κατά την πρόσφατη επίσκεψή μου δύο ξύλινες κλειδαριές από τις λιγοστές που σώζονται ακόμη στο νησί. Πολλές από αυτές καταστράφηκαν είτε από το σαράκι είτε από άγνοια, γι’ αυτό θεωρώ σκόπιμο να τις παρουσιάσω εδώ. Οι κλειδαριές αυτές αποτελούνται, όπως σημειώνει ο λαογράφος Αλέκος Φλωράκης , από 4 μέρη, δηλαδή την κάσα, τους κάρδους , ζεύγη που κινούνται σε δύο παράλληλα αυλάκια και σ’ ένα τρίτο εγκάρσιο αυλάκι, και τέλος την οπή μέσα στην οποία εισέρχεται το ξύλινο κλειδί που έχει δόντια. Η κλειδαριά καρφωνόταν από την μέσα μεριά της θύρας και για να μη παραβιάζεται με πριόνισμα το «καδενάσο» (κατίνα λέγεται στην Κάσο, προφανώς από την ιταλική λέξη catena), αφενός τοποθετούσαν μπροστά της και επί του τοίχου μια πλάκα κι αφετέρου κατασκεύαζαν τις κλειδαριές σε διάφορα μεγέθη ώστε ήταν αδύνατη η κατασκευή αντικλειδιού. Τέτοιες κλειδαριές είναι γνωστές από όλον το νησιωτικό κόσμο και συνήθως μέρη τους και εξαρτήματά τους μας είναι γνωστά από βυζαντινές τοιχογραφίες, κυρίως με τη θραύση των πυλών του Άδη εξαιτίας της αναστάσεως του Χριστού στον βυζαντινό τύπο εικονογράφησής της (εις Άδου κάθοδος). Πρόκειται για προϊόντα της παραδοσιακής προ-βιομηχανικής εποχής που τεκμηριώνουν την επινοητικότητα του ανθρώπινου νου και γι’ αυτό αξίζουν της ιδιαίτερης φροντίδας μας. Χάρης Κουτελάκης, δρ Αρχαιολογίας – Ιστορικός. |