«Τέσσερις Τηνιακοί Καλλιτέχνες»
14/2/2007

Δημήτρης Φιλιππότης, Γιαννούλης Χαλεπάς, Νικόλαος Γύζης και Νικηφόρος Λύτρας
είναι οι τέσσερις καλλιτέχνες «αστέρια» της Νεοελληνικής Τέχνης που
κατάγονται από την Τήνο, το νησί του πολιτισμού και της πνευματικότητας. Τη
βιογραφία, το έργο και την καλλιτεχνική προσφορά τους στον ελληνικό
πολιτισμό καταγράφει το βιβλίο του Φώτου Γιοφύλλη «Τέσσερις Τηνιακοί
Καλλιτέχνες» από τις εκδόσεις Ερίννη (2003).
Ο Φιλιππότης και ο Χαλεπάς ασχολήθηκαν με την γλυπτική, ενώ με την ζωγραφική
καταπιάστηκαν ο Γύζης και ο Λύτρας προβάλλοντας και οι τέσσερις με το
ταλέντο τους την ελληνική τέχνη στο εξωτερικό.
Το βιβλίο παρουσιάζει αναλυτικά τη ζωή και το έργο των τεσσάρων καλλιτεχνών,
ενώ παράλληλα κάνει μια ιδιαίτερη αναφορά στις ιδιαίτερες συνθήκες μέσα στις
οποίες αναπτύχθηκε η καλλιτεχνική παραγωγή τους. Δίνοντας έμφαση στα τηνιακά
μαρμαρογλυφεία που είχαν μεγάλη παράδοση στη γλυπτική και στην κατασκευή
προτομών και αγαλμάτων, στα πρώτα χρόνια διδασκαλίας της γλυπτικής στη
«Σχολή Τεχνών» του Πολυτεχνείου και στην παράδοση των εικαστικών τεχνών στη
Σύγχρονη Ελλάδα, ο συγγραφέας του βιβλίου καθορίζει τα πλαίσια μέσα στα
οποία έδρασαν οι τέσσερις καλλιτέχνες.
Ο Δημήτριος Φιλιππότης, γεννημένος στον Πύργο της Τήνου το 1839, σπούδασε
γλυπτική στο Πολυτεχνείο και κατόπιν στο Σχολείο Καλών Τεχνών στη Ρώμη. Με
τον «Θεριστή» κέρδισε το 1870 το «Μεγάλο Γενικό Βραβείο» της Καλλιτεχνικής
Έκθεσης της Ρώμης. Το σημαντικότερο ίσως έργο του, ο «Ξυλοθραύστης», που
σφύζει από ζωντάνια και ορμή, ξεκίνησε το 1872 και έμεινε για 30 χρόνια στο
μάρμαρο και με έξοδα του Δήμου Αθηναίων στήθηκε στη Ρώσικη Εκκλησία των
Αθηνών και μετά στο Ζάππειο. Ο Φιλιππότης ήταν εργατικός και γεμάτος σφρίγος
καλλιτέχνης και τα έργα του αποδίδουν με εκπληκτικό τρόπο τα ανθρώπινα
συναισθήματα.
Ο Γιαννούλης Χαλεπάς που γεννήθηκε το 1851 στον Πύργο της Τήνου, είναι μια
ιδιόμορφη περίπτωση καλλιτέχνη διότι αν και σχιζοφρενής δημιούργησε μερικά
από τα καλύτερα έργα της παγκόσμιας σύγχρονης γλυπτικής. Ο Χαλεπάς σπούδασε
στην Ακαδημία του Μονάχου και γυρίζοντας στην Ελλάδα εργάστηκε παράγοντας
σπουδαία έργα. Το 1883 τρελάθηκε και νοσηλεύτηκε σε πολλές ψυχιατρικές
κλινικέςτης χώρας. Προς το τέλος της ζωής του και παρ'ότι δεν γιατρεύτηκε,
ασχολιόταν αδιάκοπα με την γλυπτική και τότε ξεκίνησε η περίοδος όπου
δημιούργησε τα καλύτερα έργα του. Από τα διασημότερα έργα του «Σάτυρος και
Έρως» και η φυσικά η «Κοιμωμένη» στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών.
Στο Σκλαβοχωριό της Τήνου το 1842 γεννήθηκε ο Νικόλαος Γύζης. Σπούδασε στην
Ακαδημία Τεχνών του Μονάχου που αποτελούσε τότε τη Μέκκα της σύγχρονης
ζωγραφικής. Ο Γύζης διέπρεψε στο Μόναχο όπου έφτιαξε το μεγάλο συνθετικό
έργο του «Η αποθέωση της Βαυαρίας» και χαρακτηρίστηκε ως ένας καλλιτέχνης με
αρχαιοελληνικές καταβολές και ταυτόχρονα ρεαλιστής. Περίφημα είναι τα έργα
του «Η δόξα των Ψαρών», εμπνευσμένη από τον Σολωμό και «Δευτέρα Παρουσία»
που αποδίδουν τη χάρη σε όλο της το μεγαλείο.
Το βιβλίο ολοκληρώνεται με τη βιογραφία του Νικηφόρου Λύτρα. Γεννημένος και
αυτός στον Πύργο της Τήνου το 1832 σπούδασε στο Πολυτεχνείο όπου διετέλεσε
για πολλά χρόνια καθηγητής και έπειτα στο Μόναχο. Έχει ζωγραφίσει πλήθος
έργων από τα οποία ξεχωρίζουν «Τα Κάλαντα», «Το ψαριανό μοιρολόι», ο
«Αράπης» και τα οποία διαπνέονται από λυρισμό και ζωντάνια. Σχέδια και έργα
του Λύτρα έχει και η Εθνική Πινακοθήκη στις συλλογές της.
Οι τέσσερις καλλιτέχνες απέκτησαν παγκόσμια ακτινοβολία και έκαναν το νησί
τους, αλλά και τη χώρα μας περήφανη για την πλούσια πολιτιστική της
παράδοση.

ΠΗΓΗ ΄ http://www.kykladesnews.gr/