Τα σπήλαια
Η Τήνος διαθέτει αρκετά ενδιαφέροντα σπήλαια, μερικά άπο τα οποία αποτε-
λούν αξίολογους βίοτοπους.Παραθέτουμε στη συνέχεια μια πολύ σύντομη περιγρα-
φή τους.
1.Το σπήλαιο των Γαστρίων.Βρίσκεται ενα χιλιόμετρο περίπου δυτικά του Tinos
Beach (Κίονια) και η είσοδός του σχηματίζεται ανάμεσα στα παραθαλάσσια βράχια
του-ομόνυμου ακρωτηρόυ.Έχει μήκος 50μ. περίπου.Στο εσωτερικό του υπάρχει
ιδιόμορφο ημικυκλικό κτίσμα.Πλήθος επιγραφών έχει χαραχθεί στους μικρούς θό-
λους και τισ πλευρές του διαδρόμου εισόδου και των διακλαδώσεων μέχρι το σημείο
που ανοίγει ο μεγάλος θάλαμος.Οι επιγραφές είναι ανορθόγραφες και διαφόρων
εποχών.Από τισ επιγραφές αυτές προκύπτει η ύπαρξη σ'αυτό,κάτα την βυζαντινή
περίοδο,κάποιου ναού αφιερωμένου προφανώς στον Άγιο Στέφανο.Το σπήλαιο
παρουσιάζει εξαιρετικό γεωλογικό και ιστορικό ενδιαφέρον.
2.Η Μυγοσπηλιά ή Καμμένη Σπηλιά.Βρίσκεται στο μέσο της βόρειας ακτής
τησ Τήνου,αρκετά χιλιόμετρα βορειοδυτικά τοθ χωριού Αετοφωλιά,όπου υψώνεται
ο ορεινός όγκος Καστέλλα-Καλανίστα.Εχει μήκος 55μ. περίπου και η είσοδος της
ανοίγεται προς την ακτή και σε αρκετό ύψος από την επιφάνεια της θάλασσας.
Εχει δύο εισόδους μια ευρεία προς το επάνω μέρος και μια στενή,χαμηλότερα.
Μόνον έρποντας μπορεί κανείς να εισέλθει.Στο εσωτερικό της υπάρχουν πολλά
οστά,γυναικοπαίδων κυρίως, καθώς και η σμήνη από πράσινες μικρές μύγες και
απειράριθμα μυρμήγκια.Και αυτό παρουσιάζει έντονο γεωλογικό, ιστορικό και ε-
ντομολογικό ενδιαφέρον.
3.Ο Δρακόλακας.Βρίσκεται 4χλμ. περίπου ανατολικά του χωριού Πλατιά και
1 χλμ. περίπου νότια του κόλπου Βαθύ.Ο επισκέπτης εισέρχεται από μια διάβαση
βραχώδη και ανώμαλη και κατεβαίνει σε βάθος μερικών μέτρων, όπου βρίσκεται
σ'ενα θάλαμο αρκετά ευρύχωρο,που καταλήγει σ΄ενα λάκκο.
4.Το σπήλαιο του Βρέκαστρου.Βρίσκεται στην ανατολική ακτή του ομώνυμου
λοφίσκου, 3 χλμ. ανατολικά τησ πόλεως.Η θάλασσσα εισχωρεί μέσα στο σπήλαιο,
βάθους 5μ. περίπου, και δύναται κανείς να εισπλεύσει με βάρκα.
5.Το σπήλαιο των Βουλισμένων.Βρίσκεται στην ανατολική ακτή,στην ομώνυμη
τομοθεσία,1 χλμ. περίπου νότια τησ Φανερωμένης.Το δάπεδό του είναι βραχώδες
και στο εσωτερικό φωλιάζουν αγριοπερίστερα.
6.Το σπήλαιο τησ Κιθάρας.Βρίσκεται 3χλμ. περίπου βόρεια του σπηλαίου των
Βουλισμένων και η θάλασσα εισχωρεί σ'όλο το βάθος του (6μ.). Και σ'αυτό φωλιά-
ζουν αγριοπερίστερα.
7.Το σπήλαιο των Φουρνακιών.Βρίσκεται στον ομώνυμο όρμο, ανάμεσα στα
ακρωτήρια Παππάργυρος και Αξαχωπός της βορειοανατολικής ακτής, και η θάλασ-
σα εισχωρεί και σ'αυτό σ'όλο το βάθος του (6μ.).Στο βάθος του υπάρχει πηγή
με γλυκό νερό.
8.Τα σπήλαια της Σπήλιας.Βρίσκονται 1 χλμ. δυτικά του κόλπου της Λιβάδας,
ανάμεσα στα ακρωτήρια Φερό κρημνό και Διασφάη.Από τη διάβρωση των κυμά-
των έχουν σχηματισθεί πέντα συνεχόμενα, σπήλαια, από τα οποία τα δύο μεγαλύτε=
ρα έχουν βάθος 20-40 μέτρων τουλάχιστο, κατά το γνώστη τουσ Γιάννη Κοντοφριό.
Σε μια από τις σπήλιες υπάρχει πηγή με γλύκο νερό.Συχνάζοντο μέχρι πρόσφατα
από φώκιες.
9.Το σπήλαιο Κρούφτρες.Βρίσκεται βόρεια του φαλατάδου, στην περιοχή του
βουνού Φλάμπουρο, σε μια χαμηλότερη ξεχωριστή κορυφή πο φέρει την ονομασία
Κρούφτρες, και η πρόσβαση στην είσοδο του, όπως και στο εσωτερικό του, απαιτεί
πολλή προσοχή.
10.Το σπήλαιο Μουρούνια.Βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του ομώνυμου
μικρού ακρωτηρίου, στο βορειοδυτικό τμήμα του νησίου.Εχει βάθος 15μ., στο
οποίο μπορεί να εισχωρήσει και μικρό σκάφος αναψυχής.
11.Το σπήλαιο Κουφαγρέλι.Βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του νησιού,
3 ν.μίλια
περίπου δυτικά του λιμανιού του Πανόρμου, μεταξύ των ακρωτηρίων Παριανού και
Δόρδιας, όπου σχηματίζεται ορμίσκος. Στο βάθος του ορμίσκου και στην τοποθε-
σία Κουφαγρέλι κείται στο σπήλαιο βάθους 6μ. περίπου.
12.Τα σπήλαια Πανόρμου και Καμάρας.Βρίσκονται και τα δύο στο βορειοδυτικό
άκρο του κόλπου του Πανόρμου, κοντά στο μικρό ακρωτήρι Καμάρα.Το πρώτο
ανακαλύφθηκε το 1854, κείται μέσα σε λατομείο μαρμάρου και χωρίζεται σε δύο
θαλάμους με αξιόλογη διακόσμηση. Το δέυτερο έχει βάθος 4μ. και στο εσωτερικό
του μπορεί να εισπλεύσει βάρκα.
Πάντως, όσοι επιθυμούν να εξερεύνησουν τα σπήλαια των βόρειων και ανατολι-
κών ακτών του νησιού, πρέπει να το επιχειρήσουν μόνο με πολύ καλές καιρικές
συνθήκες και εφόσον δεν προβλέπεται σύντομη μεταβολή του καιρού
B) 
